๔๘. คำนามที่เป็น อิ การันต์ปุงลิงค์ เป็นต้น

คำนามที่เป็น อิ การันต์ปุงลิงค์ เป็นต้น

         ก่อนศึกษาเรื่องความหมายของวิภัตตินามที่เหลือมีตติยาวิภัตติเป็นต้น ที่เป็นบทขยายกริยาต่อไปนั้น จะขอกล่าวคำนามที่เป็นการันต์ที่เหลือมี อิ การันต์เป็นต้นในลิงค์ทั้ง ๓ เสียให้หมด เพื่อเป็นการสร้างความรอบรู้ในคำนามเพิ่มขึ้น.

         ดังได้กล่าวมาแล้วว่า คำนามทั้งหมดที่แบ่งเป็น ๓ ลิงค์ คือ ปุงลิงค์ แบบชาย อิตถีลิงค์ แบบหญิง นปุงสกลิงค์ แบบที่ไม่ใช่ทั้งชายและหญิง คือ กลางๆ . และในลิงค์ทั้ง ๓ ก็แบ่งตามการันต์ คือ เสียงสระท้ายคำ ออกเป็นประเภทต่าง ๆ อีกมี อ การันต์เป็นต้น ซึ่งในบทก่อน เราได้ศึกษาเฉพาะ อ การันต์ ปุงลิงค์มาแล้ว.  ในบทนี้จะได้ทำความรู้จักกับการันต์ที่เหลือในลิงค์ทั้ง ๓ อีกเป็นลำดับไป. หากกำหนดหลักการแปลงรูปกับวิภัตติต่าง ๆ มี สิ เป็นต้นใน อ การันต์นั้นได้แล้ว แม้ที่เหลือก็เป็นอันง่าย เพราะมีหลักการเดียวกัน จะต่างกันเป็นบางวิภัตติเท่านั้น.

อิการันต์ ในปุงลิงค์ มีนัยการแจกวิภัตติเหมือน อคฺคิ ไฟ

แสดง อคฺคิ ศัพท์ที่ประกอบวิภัตติทั้ง ๗
วิภัตติ	เอกวจนะ	พหุวจนะ
ปฐมา	อคฺคิ	อคฺคโย อคฺคี
ทุติยา	อคฺคึ	อคฺคี อคฺคโย
ตติยา	อคฺคินา	อคฺคีหิ  อคฺคีภิ
จตุตถี	อคฺคิโน  อคฺคิสฺส	อคฺคีนํ
ปญจมี	อคฺคิมฺหา อคฺคิสฺมา	อคฺคีหิ  อคฺคีภิ
ฉฏฐี	อคฺคิโน  อคฺคิสฺส	อคฺคีนํ
สตฺตมี	อคฺคิมฺหิ อคฺคิสฺส	อคฺคีสุ
อาลปนะ	อคฺคิ	อคฺคโย อคฺคี

        พึงทราบว่า ทุกวิภัตติ ใน อิ การันต์นี้ ก็มีคำแปลเหมือนกับทุกวิภัตติใน อ การันต์ ทุกประการ ไม่ต่างกันเลย แม้ว่าจะมีรูปต่างกันก็ตาม. แม้ในการันต์และลิงค์อื่น ๆ ก็มีนัยเช่นนี้

แนวทางการสำเร็จรูป อคฺคิ ศัพท์ อิ การันต์ โดยย่อ

วิภัตติ	ลำดับ	เอกวจนะ		วิภัตติ	ลำดับ	พหุวจนะ
		คำสั่ง	รูปสำร็จ			คำสั่ง	รูปสำเร็จ
สิ	ปฐมา	ลบ สิ	อคฺคิ	โย	ปฐมา	อิ เป็น อ, คง โย	อคฺคโย
						ลบโย ทีฆะ อิ เป็น อี	อคฺคี
อํ	ทุติยา	อํ เป็น นิคคหิต	อคฺคึ	โย	ทุติยา	อิ เป็น อ, คง โย	อคฺคโย
						ทีฆะ อิ เป็น อี ลบโย	อคฺคี
นา	ตติยา	-	อคฺคินา	หิ	ตติยา	ทีฆะ อิ เป็น อี	อคฺคีหิ
						เอา หิเป็นภิ ทีฆ อิ เป็น อี	อคฺคีภิ
ส	จตุตถี	ลง ส อาคม	อคฺคิสฺส	นํ	จตุตถี	ทีฆะอิ เป็นอี คงนํไว้	อคฺคีนํ
		เอา ส เป็นโน	อคฺคิโน
สฺมา	ปัญจมี	-	อคฺคิสฺมา	หิ	ปัญจมี	ทีฆะ อิ เป็น อี	อคฺคีหิ
		สฺมา เป็นมฺหา	อคฺคิมฺหา			ทีฆ อิ เป็น อี เอา หิเป็นภิ	อคฺคีภิ
ส	ฉัฏฐี	ลง ส อาคม	อคฺคิสฺส	นํ	ฉัฏฐี	ทีฆะอิ เป็นอี คงนํ ไว้	อคฺคีนํ
		เอา ส เป็นโน	อคฺคิโน
สฺมึ	สัตตมี	-	อคฺคิสฺมึ	สุ	สัตตมี	ทีฆะ อิ เป็น อี คง สุ ไว้	อคฺคีสุ
		เอา สฺมึ เป็น มฺหิ	อคฺคิมฺหิ
สิ	อาลปน	ลบ สิ	อคฺคิ	โย	อาลปน	อิ เป็น อ, คง โย	อคฺคโย
						ทีฆะ อิ เป็น อี ลบโย	อคฺคี

 *********

ศัพท์เหล่านี้เป็น อิ การันต์ปุงลิงค์ แจกเหมือน อคฺคิ เช่นกัน

มุนิ	พระผู้รู้	กิมิ	หนอน	ปาณิ	ฝ่ามือ
อธิปติ	ผู้เป็นใหญ่	กุจฺฉิ	ท้อง	พฺยาธิ	โรค
อริ	ข้าศึก	คัณฺฐิ	ศัพท์ยาก	พลิ	พลีกรรม
อหิ	งู	คหปติ	คนรวย	โพธิ	ต้นโพธิ์
อิสิ	ฤาษี	โชติ	ไฟ	มณิ	แก้วมณี
อุทธิ	ทะเล	ฐปติ	ช่างไม้	มสิ	น้ำหมึก
กปิ	ลิง	ทีปิ	เสือดาว	มุฏฺฐิ	กำมือ
กวิ	ผู้ประพันธ์	ปติ	เจ้า, ผัว	ยติ	นักบวช
รวิ	พระอาทิตย์	ราสิ	กอง	วตฺถิ	กระเพาะ
วิธิ	วิธี	วีหิ	ข้าวเปลือก	สนฺธิ	การต่อ
สมาธิ	สมาธิ	สาลิ	ข้าวเปลือก	นิธิ	ขุมทรัพย์
อติถิ	ผู้มาเยือน	เสนาปติ	เสนาบดี	คิริ	ภูเขา

********