๒๑. สรุปการประกอบวิภัตติทั้ง ๗ ของ นามศัพท์ อการันต์ปุงลิงค์

ตารางสรุปแนวทางการสำเร็จรูปของนามศัพท์ อการันต์ ปุงลิงค์

แสดงแนวทางการสำเร็จรูปศัพท์ อ การันต์ ที่ประกอบวิภัตติทั้ง ๗ โดยย่อ
วิภัตติ	ลำดับ	เอกวจนะ		วิภัตติ	ลำดับ	พหุวจนะ
		แนวทาง	รูปสำร็จ			แนวทาง	รูปสำเร็จ
สิ	ปฐมา	สิ เป็น โอ	ปุริโส	โย	ปฐมา	โย เป็น อา	ปุริสา
อํ	ทุติยา	คง อํ ไว้	ปุริสํ	โย	ทุติยา	โย เป็น เอ	ปุริเส
นา	ตติยา	นา เป็น เอน	ปุริเสน	หิ	ตติยา	อ เป็น เอ	ปุริเสหิ
						อ เป็น เอ,  หิ เป็น ภิ	ปุริเสภิ
ส	จตุตฺถี	เพิ่ม ส	ปุริสสฺส	นํ	จตุตฺถี	อ เป็น อา	ปุริสานํ
		ส เป็น อาย	ปุริสาย
		ส เป็น ตฺถํ	ปุริสตฺถํ
สฺมา	ปญฺจมี	-*	ปุริสสฺมา	หิ	ปญฺจมี	อ เป็น เอ	ปุริเสหิ
		สฺมา เป็น มฺหา	ปุริสมฺหา
		สฺมา เป็น อา	ปุริสา			อ เป็น เอ,  หิ เป็น ภิ	ปุริเสภิ
ส	ฉฏฺฐี	เพิ่ม สฺ	ปุริสสฺส	นํ	ฉฏฺฐี	อ เป็น อา	ปุริสานํ
สมึ	สตฺตมี	-*	ปุริสสฺมึ	สุ	สตฺตมี	อ เป็น เอ	ปุริเสสุ
		สฺมึ เป็น มฺหิ	ปุริสมฺหิ
		สฺมึ เป็น เอ	ปุริเส
สิ	อาลปน	ลบ สิ	ปุริส	โย	อาลปน	โย เป็น อา	ปุริสา
* ที่ไม่ได้ใส่ข้อความไว้ เพราะลงสฺมา หรือ สฺมึ แล้วไม่มีวิธีการแปลงเสียงสระท้าย เนื่องจาก สฺ ที่สฺมึ หรือสฺมา เป็นพยัญชนะ ไม่มีการลบ ซึ่งต่างจากสระที่มีการลบสระการันต์ก่อนจึงนำไปประกอบได้ เพราะในหนึ่งคำ จะมีสระซ้อนกัน ๒ ตัวไม่ได้.

         แม้ศัพท์ที่เป็น อ การันต์แบบนี้จะมีมากมายแค่ไหนก็ตาม หรือแม้แต่เราจะประกอบคำศัพท์ขึ้นใช้เอง โดยให้มี  อ การันต์แบบนี้ก็ตาม.  เมื่อได้แบบอย่างของการแจกวิภัตติของศัพท์ที่เป็น อ การันต์อย่างนี้แล้ว ก็จะทำให้สะดวกในการนำศัพท์เข้าประกอบ.

         ตารางนี้เป็นคำศัพท์ที่สามารถนำไปแจกวิภัตติแบบ ปุริส ศัพท์ ได้.

ศัพท์เหล่านี้ มี อ การันต์  แจกเหมือนปุริส ศัพท์
สุร	เทวดา	อสุร	อสูร	นร	คน	อุรค	งู
นาค	ช้าง	ยกฺข	ยักษ์	คนฺธพฺพ	คนธรรพ์	กินฺนร	กินนร
มนุสฺส	มนุษย์	ปิสาจ	ปีศาจ	เปต	เปรต	มาตงฺค	ช้าง
ชงฺคม	ผู้เที่ยวไป	ตุรงฺค	ม้า	วราห	หมู	สีห	ราชสีห์
พฺยคฺฆ	เสือ	อจฺฉ	หมี	กจฺฉป	เต่า	ตรจฺฉ	หมาป่า
มิค	กวาง	อสฺส	ม้า	โสณ	สุนัข	อาโลก	แสงสว่าง
โลก	โลก	นิลย	เรือน	อนิล	ลม	จาค	การบริจาค
โยค	การประกอบ	คาม	หมู่บ้าน	นิคม	นิคม	อาคม	ความรู้
ธมฺม	ธรรม	กาม	กาม	สํฆ	พระสงฆ์	โอฆ	ห้วงน้ำ
โฆส	เสียง	ปฏิฆ	ความโกรธ	อาสว	ตัณหา	โกธ	ความโกรธ
โลภ	ความโลภ	สารมฺภ	การแข่งดี	ถมฺภ	เสา,หัวดื้อ	มท	ความมัวเมา
มาน	ความถือตัว	มกฺข	การลบหลู่	ปุนฺนาค	ต้นกากทิง	ปนส	ต้นขนุน
อสน	ต้นประดู่	จมฺปก	ต้นจำปา	อมฺพ	ต้นมะม่วง	อณฺฑช	นก

         ขั้นตอนนี้ ให้กำหนดว่า

         ๑) คำศัพท์ทุกคำที่พบในภาษาบาลีต้องมีการผสมวิภัตติทั้งสิ้น

         ๒) อ การันต์ปุงลิงค์ ที่ใช้เป็นแบบอย่าง ได้แก่ ปุริส ศัพท์ แปลว่า บุรุษ (ไม่มีสำเนียงอายตนิบาต)

         ๓) สำหรับรูปแบบการแจกวิภัตติทั้งหมด เรียกว่า ปทมาลา ต้องทำความเข้าใจว่า เป็นเพียงตัวอย่าง บางครั้งที่พบอาจนอกเหนือจากนี้ไปบ้างก็มี แต่คงเป็นส่วนน้อย.

×vØ