๑๕. ภาคประธานของประโยค : คำนาม

บทที่ ๒ ภาคประธานของประโยค

         ก่อนจะขึ้นหัวข้อนี้ ลองทบทวนดูว่า ในแต่ละประโยคต้องประกอบไปด้วย ภาคประธาน อันได้แก่ คำนามทั้งหลาย เป็นต้น และภาคกริยา พร้อมทั้งบทขยายอีกเป็นจำนวนมากเข้ามาประกอบ เพื่อทำให้คำนามและกริยาเหล่านั้นมีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น. ดังนั้น ก่อนจะเข้าใจถึงโครงสร้างประโยค ควรจะเข้าใจในศัพท์ต่างๆ ที่ประกอบขึ้นเป็นคำนามและกริยาเสียก่อน. จะเริ่มเรียนเรื่องภาคประธานและบทขยายเป็นลำดับแรก.

         ภาคประธาน อันได้แก่ นามศัพท์ชนิดต่าง ๆ ดังได้กล่าวมาแล้วในตอนที่ ๑. จะได้ศึกษากันเป็นขั้นตอนเป็นลำดับ โดยนำนามนาม ขึ้นมากล่าวก่อนเป็นลำดับแรก.

        

×vØ

๔. คำนาม

         คำนาม คือ คำที่ใช้กล่าวถึงสิ่งต่าง ๆ โดยเป็นคำที่สามารถน้อมเข้าไปถึงสิ่งที่ตนใช้เรียกนั้น เช่น เมื่อพูดถึง ปุริโส บุรุษ คำว่า บุรุษ นี้จะน้อมไปถึงสี่งที่มีรูปร่างอย่างนี้ ๆ ดังนั้น คำว่า บุรุษ จึงจัดว่าเป็นคำนาม เพราะน้อมไปถึงสิ่งหรือเนื้อเรื่องที่พูดถึง

         คำนาม แบ่งออกเป็น ๖ พวก คือ

         ๑. นามนาม คำนามที่เป็นพวกคำนามแท้ ๆ

         ๒. สัพพนาม คำนามที่ใช้เป็นคำแทนคำนามต่าง ๆ ทั้งหมดได้

         ๓. คุณนาม คำนามที่เป็นคุณลักษณะของคำนาม สามารถทำให้คำนามมีความชัดเจนขึ้น ต่างกับคำอื่น

         ๔. สมาสนาม คำนามที่เกิดขึ้นจากการรวมคำนาม ๒ บทขึ้นไปเป็นบทเดียวแล้วมีความหมายต่างจากคำเดิม

         ๕. ตัทธิตนาม คำนามที่เกิดจากคำนามนั้นแหละ แต่ประกอบกับปัจจัยแล้วได้คำนามประเภทใหม่ขึ้นมา มีความหมายต่างจากคำเดิม

         ๖. กิตนาม คำนามที่เกิดจากการแปลงคำกริยาให้เป็นคำนามโดยประกอบกับอักษรที่เรียกว่า ปัจจัย

         ทั้ง ๖ นี้ ไม่ว่าจะเป็นคำนามประเภทไหน ๆ ก็ไม่พ้นกฏเกณฑ์ที่ว่า น้อมไปหาเนื้อเรื่องที่พูดถึงเสมอ.

×vØ

๔. องค์ประกอบของคำนาม

         ต้องปรับพื้นฐานความเข้าใจก่อนว่า คำพูดในภาษาบาลีนั้น ทุก ๆ คำ ย่อมประกอบไปด้วยองค์ประกอบย่อยๆ ลำพังเพียงคำนามยังสื่อความหมายได้ไม่ชัดเจน.  ดังนั้น คำนามที่สมบูรณ์แล้วแต่ละคำ เมื่อแยกย่อยออกไปแล้วจะเห็นองค์ประกอบอยู่ ๔ ประการ คือ

         ๑. ลิงค์  เพศหรือแบบของคำนามและเป็นคำเดิมที่แฝงอยู่ในคำนามที่มีวิภัตติแล้ว

         ๒. การันต์ เสียงสระที่ผสมกับพยัญชนะตัวสุดท้ายของคำนาม

         ๓. วิภัตติ  การจำแนกนามศัพท์ให้ทราบถึงความหมายและวจนะ

         ๔. วจนะ จำนวนของคำนาม

         จะขอยกคำนามที่มีองค์ประกอบเหล่านี้พร้อมมูลแล้วมาเป็นอุทาหรณ์สักเล็กน้อย เพื่อเป็นประโยชน์ในการที่จะกล่าวหัวข้อที่มาถึงเป็นลำดับ

         ๑. ปุริโส       แปลว่า        อันว่าบุรุษ 

         ๒. ภตฺตํ          “             ซึ่งข้าว 

         ๓. หตฺเถน       “             ด้วยมือ 

         ๔. ภิกฺขุสฺส       “             แก่พระภิกษุ

         ๕. อารามสฺมา  “             จากวัด

         ๖. พุทฺธสฺส       “             ของพระพุทธเจ้า

         ๗. นครสฺมึ         “           ในเมือง

         ๘.  กุมาร        “             นี่แน่ะ เด็กน้อย

         ตอนนี้ให้กำหนดคำศัพท์ที่เป็นภาษาบาลีและที่แปลเป็นภาษาไทยไว้ก่อน อย่าเพิ่งสงสัยว่า ศัพท์พวกนี้มีความเป็นมาอย่างไร และทำไมต้องแปลอย่างนี้ ความจะกระจ่างไปเรื่อย ๆ.

         หัวข้อนี้ได้ข้อกำหนดว่า คำนามทั้งปวงต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบ ๔ อย่าง คือ  ๑. ลิงค์ แบบ ๒. การันต์ เสียงท้าย  ๓. วิภัตติ อักษรที่จะจำแนกคำนามให้เห็นความหมายและจำนวน ๔. วจนะ จำนวน

×vØ